Op 3 oktober 2024 was het 450 jaar geleden dat Leiden werd ontzet. Na de grootse viering van het Ontzet in 2024 gaat het historische verhaal verder. De Opstand tegen de Spanjaarden hield bij Leiden niet op. Wat gebeurde er met de stad, met de Nederlanden, met de hoofdpersonen en met de Opstand na 1574? U leest het in de column Leidens Ontzet van A tot Z, met dit keer als onderwerp: De Oudewaterse Moord
Na het Ontzet van Leiden in oktober 1574 was het niet zo dat de noordelijke Nederlanden van de Spanjaarden af waren. Door de komst van het water waren de Spanjaarden en de Spaansgezinden genoodzaakt om hun stellingen in Holland te verlaten en in de richting van het gewest Utrecht te trekken. Daar sloegen ze op 19 juli 1575 het beleg rondom Oudewater. Willem van Oranje zag deze belegering al aankomen en sommeerde de stad om het land rondom Oudewater net zoals bij Leiden onder water te zetten om een beleg te voorkomen. Dat wilden de inwoners van Oudewater niet. Zij waren te afhankelijk van de hennepteelt rondom Oudewater. Niet om te roken, maar om het te gebruiken bij het fabriceren van touw waar Oudewater goed in was. Het onder water zetten van het gebied zou betekenen dat de oogst verloren zou gaan.
Toen de Spanjaarden op 19 juli aan het beleg begonnen, had Oudewater nauwelijks iets gedaan om de stad verdedigbaar te maken. Natuurlijk, er waren stadmuren die de Spaanse soldaten en de Spaanse kogels moesten tegenhouden, maar dat was het dan ook wel. De inwoners van Oudewater waanden zich veilig en gingen zelfs over tot het jennen en het uitdagen van de Spanjaarden. Beelden uit katholieke kerken werden van de muren gegooid en er werden nepprocessies gehouden. Wat de inwoners niet wisten was dat Oudewater uiterst kwetsbaar was. Het lukte Willem van Oranje bijvoorbeeld niet om een leger naar Oudewater te sturen om de stad te bevrijden. Uiteindelijk betaalden de inwoners van Oudewater de tol voor het sarren en jennen van de Spanjaarden.
Op 6 augustus 1575 begonnen de beschietingen. Al snel werd er een bres in de muur geschoten maar die werd door de inwoners van Oudewater grotendeels gedicht. In het gat werd een mijn geplaatst. Een dag later, op 7 augustus om 12:00 uur, begon te bestorming van Oudewater. Het kwam tot hevige gevechten. Vrouwen en kinderen vochten mee door alles wat maar een beetje kon branden of kon koken over de aanvallers heen te gooien. Na verloop van tijd moesten de Spanjaarden zich terugtrekken door het gat in de muur. Toen werd de mijn tot ontploffing gebracht waarbij veel Spanjaarden sneuvelden. Woest waren de Spanjaarden. Niet alleen vanwege de vele slachtoffers maar ook omdat hun beloof was beschimpt. Er volgde opnieuw een bestorming. Die is de boeken ingegaan als de Oudewaterse Moord. Het werd een enorme slachtpartij. Slechts 300 inwoners overleefden de moord. Deze Oudewaterse Moord heeft een blijvende impact gehad op Oudewater en wordt nog ieder jaar herdacht.
Bron afbeelding: Bloedbad van Oudewater, Spaanse troepen moorden de bevolking uit na een beleg tijdens de tachtigjarige oorlog – Frans Hogenberg – 16e eeuw
