De Noord-Aa in Zoeterwoude
Op 3 oktober 2024 is het 450 jaar geleden dat Leiden werd ontzet. In het jaar voorafgaand aan deze viering neemt historicus Joost Bleijie u in een wekelijkse column mee naar het verhaal van Leidens Ontzet. Wat gebeurde er voorafgaand aan het Ontzet, wie waren de hoofdrolspelers en hoe ging het Beleg en het Ontzet daadwerkelijk? U leest het in de column Leidens Ontzet van A tot Z, met dit keer als onderwerp: De tocht van de geuzen
Om goed zicht te hebben en om een goede foto te maken moet ik het riet aan de oevers opzij duwen en uitkijken dat ik niet via de zompige bodem het water in glij. Wanneer dat is gelukt, heb ik zicht op een ogenschijnlijk gewoon meertje zoals er in Holland veel meer van zijn. Ik maak een foto en bedenk mij hoe de Watergeuzen hier nu precies 450 jaar geleden voor anker waren gegaan. De Noord-Aa in het zuiden van Zoeterwoude oogt in het najaarszonnetje rustig en stil. Toen de geuzen er 450 jaar geleden voor anker gingen, was het hier een stuk drukker. Op het water lagen de platbodems, op de oevers waren Spanjaarden te vinden die de geuzenvloot waar mogelijk beschoten.
De Groeneweg in Zoetermeer
Nadat de geuzen op 10 september Delft hadden verlaten en op 11 september de Landscheiding, de scheiding tussen de Hoogheemraadschappen van Delfland en Rijnland hadden genomen, ging de tocht oostwaarts. Nadat de Spanjaarden bij de Landscheiding waren verslagen, moesten de geuzen helaas constateren dat een tocht rechtdoor richting Leiden onmogelijk was. Het water was nog lang niet hoog genoeg gestegen om de stad te bereiken. Daarom ging de tocht noodgedwongen oostwaarts richting Zoetermeer. Daar werden eerst de Groeneweg en daarna de Voorweg genomen en doorgestoken waarna er werd doorgevaren naar Benthuizen. Vanwege de aanwezigheid van Spaanse soldaten in het gebied en vanwege het feit dat het water in de polders nog nauwelijks was gestegen, moesten de geuzen een soort lus om het huidige Zoetermeer heen maken. Bij Benthuizen hielden de Geuzen lang halt. Ze konden simpelweg niet doorvaren naar het noorden. Bovendien hadden ze er met zware tegenstand van de Spanjaarden te maken.
De Voorweg in Zoetermeer
Toen de mogelijkheid zich aandiende ging de geuzenvloot verder noordwaarts met de Noord-Aa in Zoeterwoude als tijdelijk eindpunt. Ook hier moesten de geuzen halt houden omdat er weinig water was om door te varen. Bovendien was ook hier een aantal Spanjaarden actief, iets dat de voor anker liggende geuzenvloot kwetsbaar maakte. Na de Noord-Aa ging de tocht verder via Zoeterwoude en de ondergelopen Zwet- en Westeinderpolder naar het Papemeer, liggend onder het talud van afslag 6a van de A4. Bij de windmolens. Vandaaruit werd een poging gedaan om de Lammenschans te beschieten. Wat niet lukte overigens. Op 2 oktober gingen de geuzen in de richting van hun laatste hindernis. Via de Vrouwenvaart ging het naar de Lammenschans. Die was in de vroege ochtend van 3 oktober inmiddels verlaten. Via de nabijgelegen Vliet kwamen de geuzen uiteindelijk de stad binnen met haring en wittebrood. De rest is geschiedenis.
Het Papemeer in Zoeterwoude
