Aan de buitenkant is het niet direct te zien maar muurtoren Oostenrijk aan de Jan van Houtkade heeft muren van wel twee meter dik. De toren, die stamt uit de 1486, had dat ook wel nodig aanzien oorlogsvoering vroeger heel anders ging dan nu. Tegenwoordig kan je op honderden kilometers afstand een raken met een springlading op de vierkante meter nauwkeurig ergens laten neerkomen, vroeger was het vooral brute kracht dat het verloop van een oorlog bepaalde. Dat was op het slagveld waar soldaten elkaar al dan niet te paard met pieken en lansen te lijf gingen het geval, maar dat was ook zo bij het belegeren van steden. Brute kracht moesten steden aan het wankelen brengen.

Een Spaanse soldaat

De tactiek die Don Frederik tijdens zijn in 1572 gestarte veldtocht hanteerde en die de opstandige steden weer aan Spaanse kant moest krijgen, was overal hetzelfde. Met een immens leger belegerde hij een stad waarna de stad werd afgesloten van de buitenwereld. Daarna werden de kanonnen in stelling gebracht en begon het onophoudelijk beschieten van de stadsmuur. Niet de hele muur, maar op één en dezelfde plek. Hiermee probeerde Don Frederik een bres (een gat) in de muur te schieten. Wanneer dat het geval was begon er een stormloop. De stedelingen verdedigden zich daartegen. Op de plek waar de bres geschoten was, werden man-tegen-man, maar ook veel vrouw-tegen-man-gevechten gevoerd. Het verhaal van Kenau Hasselaer tijdens het Beleg van Haarlem is hier een goed voorbeeld van. Vaak verloren de stedelingen deze gevechten waarna de stad door de Spanjaarden werd ingenomen. Wat volgde was plundering, moord en brandstichting. Dat was bij Mechelen, Zutphen, Naarden, Haarlem en Oudewater (1575) het geval. Ook Alkmaar werd beschoten, maar vanwege het gestegen water is het daar nooit tot een inname gekomen.

De door de Spanjaarden gehanteerde tactiek was succesvol, maar kreeg na de inname van Haarlem vanuit het Spaanse kamp het nodige aan kritiek. Deze manier van oorlog voeren kostte niet alleen veel soldatenlevens, burgerlevens en gewonden, het was ook en hele dure tactiek en een tactiek die het moreel van de soldaten knakte. Soldaten wilden niet meer sneuvelen in een nat landschap ergens bij een onbeduidende Hollandse stad. De kritiek op Don Frederik en zijn vader, de hertog van Alva, werd zo hevig dat ze in oktober 1574 naar Spanje werden teruggeroepen. De nieuwe landvoogd Requesens en zijn veldheer Valdés veranderden de oorlogstactiek. Geen beschietingen en bestormingen meer. Steden werden belegerd en er werd net zo lang gewacht totdat de honger zou toeslaan. De eerste stad waar dat gebeurde was Leiden.