Op 21 maart 1574 verlieten de Spanjaarden in allerijl de schansen rondom Leiden. Ze werden weggeroepen omdat Lodewijk van Nassau met zijn broer Hendrik op verzoek van zijn andere broer Willem van Oranje in het oosten de Nederlanden binnengevallen was. Het moest de ultieme afleidingsmanoeuvre zijn om de druk bij Leiden van de ketel te halen. Het doel dal Willem van Oranje met de nieuwe invasie van de Nederlanden, de derde alweer (na 1568 en 1572), had, was de Spaanse troepen die in het beleg rondom Leiden geslagen waren daar weg te lokken om de stad lucht te geven. In die opzet slaagde Willem. De troepen trokken weg en Leiden was ontzet. Voor de eerste keer tijdens de Tachtigjarige Oorlog, voor de tweede keer in haar historie. Ook tijdens de Hoekse en Kabeljauwse twisten was Leiden al eens ontzet. Jan van Beieren, ook wel Jan zonder Genade genoemd, belegerde in 1420 Leiden omdat zijn nicht Jacoba van Beieren steun kreeg van de Leidse burggraaf in een al langlopend conflict. Deze belegering liep minder goed af. Jan beschoot Leiden onophoudelijke met zware kanonnen en nam de stad op 17 augustus 1470 in waarna de burggraaf werd opgepakt en gevangen werd gezet. Het tweede ontzet was dus beter. In maart 1574 waren de Spanjaarden vertrokken en dat zorgde voor feest in de stad. De poorten konden open, zo ook de tap, en er werd feest gevierd. Ik heb een afbeelding van de Morspoort opgenomen bij dit artikel, in de wetenschap dat de Morspoort er toen nog niet was. Die poort is, zo valt op de gevel te lezen, van veel later datum. Echter, poorten uit de tijd van Leidens Ontzet zijn er niet meer. Vandaar maar een afbeelding van de Morspoort. Het maakte er het feest niet minder door. Wat de Leidenaren echter niet wisten was dat de Spanjaarden al snel weer terug zouden zijn en aan het tweede beleg begonnen. En dat beleg en een goede afloop ervan heeft lange tijd aan een dun zijden draadje gehangen.
Afbeelding: Foto Morspoort en Morspoortbrug – Erik Zachte
