Als u deze krant op donderdag van de mat af gepakt heeft en hem opengeslagen heeft om, uiteraard, deze column te lezen, dan doet u dat op een wel heel bijzondere dag. Het is vandaag precies 450 jaar geleden dat Leiden is Ontzet van de Spaanse belegering. Vandaag 450 jaar geleden vierden de Leidenaren feest, braken de ze de uitgebreide voorraden die er in de stad waren aan en gingen ze dansend over straat. Dit laatste is een aanname van mijn kant, maar het zou zo maar waar kunnen zijn. Op 21 maart 1574 waren de Spanjaarden verdwenen, de schansen waren verlaten en het Beleg was opgeheven. Net als Alkmaar in oktober 1573 had Leiden standgehouden. De tweede stad van Holland zegevierde en bleef een bastion voor de Opstand van Willen van Oranje.
Nu hoor ik u denken: 21 maart Leidens Ontzet? Dat vieren we toch op 3 oktober? Klopt! Wat lang niet veel mensen weten is dat Leiden twee keer is ontzet. Als je het ontzet tijdens de Hoekse en Kabeljauwse twisten op 17 augustus 1470, toen Leiden belegerd werd door Jan van Beieren en zich uiteindelijk aan hem overgaf, meerekent zelfs drie keer. Tijdens het Beleg van Leiden in 1574 trokken de Spanjaarden in maart van dat jaar weg in de richting van het oosten van de Nederlanden. Daar stond Lodewijk van Nassau op het punt om met een groot leger de Nederlanden binnen te vallen. De inval was door Willem van Oranje en zijn broer Lodewijk op poten gezet om als afleidingsmanoeuvre te dienen voor Leiden en de Spaanse belegeraar. Willem van Oranje wist dat wanneer Lodewijk met een groot leger tot een inval over zou gaan, de soldaten die rondom Leiden in het Beleg gelegerd waren gedwongen werden om naar het oosten te vertrekken om de Spaanse soldaten daar bijstand te verlenen. En zo gebeurde het ook.
Het Ontzet ging als een lopend vuurtje door de stad. Er werd gegeten en gedronken. Het was zo’n feest dat de Leidenaren vergaten de voorraden weer aan te vullen. Ze vergaten eveneens om de door de Spanjaarden aangelegde schansen te slopen. Wel werden de in de stad aanwezige soldaten de stad uitgestuurd. Niet alleen waren ze nu niet meer nodig maar tevens trokken ze een zware wissel op de stad. Niet alleen aten ze de voorraden op, tevens waren ze bijzonder lomp in de omgang. Leiden was deze soldaten liever kwijt dan rijk. Ondanks dit alles was het feest in Leiden. Niemand hield rekening met een wederkomst van de Spanjaarden want dat zou het feestje flink bederven.
