Ingeklemd tussen het rivierenlandschap van de Maas en het heuvelachtige, achterliggende Reichswald ligt het plaatsje Mook. Een doodgewoon Nederlands plaatsje zonder noemenswaardige historische gebeurtenissen. Twee uitzonderingen: Mook lag (en ligt) in het grensgebied tussen Nederland en Duistland. Zowel in de meidagen van 1940 als aan het eind van de Tweede Wereldoorlog is in dit gebied flink gevochten. Op mijn weg naar Mook passeer ik menig Oorlogsbegraafplaats en menig oorlogsmonument. Uit belangstelling stop ik er bij twee. Als
Bron: Wikipedia
eerste de Reichswald Forest War Cemetery vlak over de grens in het Duitse Reichswald. Een indrukwekkende plek. Hier liggen ruim 7000 gesneuvelde militairen waaronder de Nederlander Arend Jan Schuurman. Hij was timmerman en in dienst van de Nederlandse Marine. Hij sneuvelde in het Reichswald op 28 april 1945, een week voor de Bevrijding. 20 jaar oud werd de op 29 december 1924 in Dinxperlo geboren Schuurman. 20 jaar….De tweede stop is op de Molenweg, een weg die evenwijdig loopt aan de N271 en ligt tussen Plasmolen en Mook beiden in de gemeente Mook en Middelaar. Daar vind ik, bijna bescheiden, in de berm een gedenkteken voor U.S. 82nd Airborne Division. Mannen die hier in 1944 tijdens de Operatie Market Garden, die wij vooral kennen van de Slag om Arnhem, in dit heuvelachtige landschap en de daarop groeiende bossen vochten tegen de Duitsers. Daarbij sneuvelden de nodige mannen. Mannen die hun leven gaven, zo valt op het bordje te lezen, voor de vrijheid van Nederland. Eveneens indrukwekkend.
Ik ben echter niet voor de herinnering aan de Tweede Wereldoorlog naar Mook gereden, maar voor de herinnering aan een andere oorlog: de Tachtigjarige Oorlog. Heel erg veel vind je hiervan echter niet terug. Nadat ik mijn auto op de Zandweg heb geparkeerd staat mij een wandeling door heuvelachtig en bosrijk gebied te wachten. Het is warm en rond het middaguur, dus de zweetparels verschijnen al snel op mijn voorhoofd. Tot overmaat van ramp ben ik mijn flesje water in de auto vergeten. Na een paar stevige beklimmingen en een korte tocht in de brandende zon bereik ik mijn bestemming: De uitkijktoren die mij zicht moet geven over de Mookerheide. En, eerlijk is eerlijk, een adembenemend uitzicht heb ik. Onder mij is het paarse heidelandschap zichtbaar, in de verte de door het Limburgse landschap stromende Maas. Ik de verte zie ik de kerken van Gennep en Cuijk en helemaal aan de horizon de ‘skyline’ van Nijmegen. Hier, in dit paarse, heuvelachtige landschap troffen
Sancho d’Avila
op 14 april 1574 de legers van Lodewijk van Nassau en Sancho d’Avila elkaar. Qua aantallen waren de legers gelijk, qua discipline en ervaring niet. De Spanjaarden waren veel beter getraind dan de legers van Lodewijk. De Slag op de Mookerheide was in een dag beslecht. De Spanjaarden wonnen en de soldaten van Lodewijk sloegen al snel op de vlucht. De helft van Lodewijks soldaten, inclusief Lodewijk en Hendrik van Nassau zelf, sneuvelden tijdens te gevechten.
In het landschap is niets meer te zien van de Slag op de Mookerheide. Ook de heide zelf zal in 1574 groter geweest zijn dan nu het geval is. Steeds meer heidelandschap verandert in bos. Al staand op de uitkijktoren vraag ik me af wat je zal vinden als je hier bodemonderzoek zal doen. Zou je nog wapentuig of andere oorlogsmaterialen vinden? Of de beenderen van een van de gesneuvelde soldaten? Of de lichamen van Lodewijk en Hendrik van Nassau? Die zijn namelijk nooit teruggevonden.
