Vanaf de uitkijktoren op de Mookerheide heb ik schitterend uitzicht over de Mookerheide en het grote gebied er omheen. De Mookerheide was vroeger een stuk groter dan het paarsige stuk heide dat op de foto is te zien. Veel van de heides zijn door de eeuwen heen opgeslokt door de omliggende bossen. Ik kijk vanaf de 20 meter hoge uitkijktoren over het land en probeer mij voor te stellen hoe zo’n veldslag in zijn werk ging. Ronald de Graaf heeft een prachtig boek geschreven over oorlogsvoering en het soldatenleven in die tijd. Oorlog mijn arme schapen; Een Andere Kijk Op De Tachtigjarige Oorlog 1565-1648 is een absolute aanrader. Oorlogsvoering in die tijd was een stuk masculiener dan nu. Het waren vaak man-tegen-man-gevechten met onnauwkeurige pistolen of meterslange lansen waarbij je de vijand echt in de ogen kon kijken. Je kon niet alleen de haat en nijd, maar ook de wanhoop en de angst in de ogen van je tegenstander zien. Heel anders dan nu dus.
Hier, op deze plek, is Lodewijk van Nassau samen met zijn broer Hendrik en nog duizenden van hun soldaten gesneuveld. De Slag op de Mookerheide was een van de nederlagen die de legers van Oranje leden. In het open veld waren Oranjes legers niet opgewassen tegen die van de Spanjaarden. Zo ook niet op de Mookerheide. Waarschijnlijk vonden Lodewijk en Hendrik al tijdens het eerste deel van de Slag de dood. Kleine kans dat zijn bij een van de vluchtende soldaten hoorden. Ergens in dit gebied waar ik nu op uit kijk, moeten de resten van Lodewijk en Hendrik nog liggen. Hun stoffelijk overschot is nooit gevonden. Naast bossen en heides lagen er ook de nodige moerassen rondom de Mookerheide. Er is een kans dat Lodewijk en Hendrik al vluchtend zijn weggezakt. Ik weet niet of er ooit bodemonderzoek gedaan is, maar nog nooit is er enig spoor van Lodewijk teruggevonden. Tot 2017. Toen kreeg Koning Willem Alexander tijdens een bezoek aan het Vaticaan de bevelhebbersstaf van Willem van Oranje, die zijn broer Lodewijk had gebruikt tijdens de Slag op de Mookerheide terug. Vlak na de Slag op de Mookerheide is de staf aangeboden aan de Spaanse Landvoogd Requesens, die hem in zijn bezit hield. Via Jezuïeten is de staf in het Vaticaan terecht gekomen. In 2017 kreeg onze Koning hem dus terug. Bijzonder wel, want dit is het enige van Lodewijk van Nassau wat is teruggevonden. Waar de rest van zijn spullen en zijn lichaam zich bevinden is nooit opgehelderd.
Het landschap waar ik nu al staand op de uitkijktoren uitzicht op heb, geeft helemaal niets prijs van het antwoord op de vraag waar Lodewijk en Hendrik hun laatste rustplaats hebben gevonden. Zoals we in de volgende weken zullen zien, leverde dit wel de nodige legendes en mythen op. Of complottheorieën zoals we dat nu noemen.
