Het is één van de pronkstukken van Stedelijk Museum de Lakenhal. Een schilderij dat tijdens de verbouwing uitgeleend was aan het Rijksmuseum in Amsterdam en dat hing in de “galerij der groten” waar ook de Staalmeesters en de Nachtwacht van Rembrandt hangen en het Melkmeisje van Vermeer. Kennelijk is Het Laatste Oordeel een belangrijk en beroemd werk dat Leidenaar Lucas van Leyden in 1526 schilderde. Nu de verbouwing klaar is, hangt het drieluik weer op de plek waar hij hoort te hangen: in onze eigen Lakenhal.
Het Laatste Oordeel heeft drie luiken. In het midden is op een wolk is Jezus Christus geschilderd tijden het Bijbelse Laatste Oordeel waarbij over ieder mens een oordeel zal worden uitgesproken. Naast Christus zijn de 12 Discipelen zichtbaar. Bij het oordeel zijn er twee mogelijkheden. Het toetreden tot de hemel en het de gang naar het vagevuur of de hel. Op het linker luik is de hemel geschilderd. Mensen die tot de hemel zijn toegelaten worden omringd door engelen. Het is er licht, gemoedelijk en veilig, alles wat de hemel volgens de Bijbel is. Rechts is in de bek van een soort monster een vuur zichtbaar waar alle mensen met een negatief oordeel naar toe gaan. Mensen worden door duivelse figuren in het vuur gegooid. In het midden is goed zichtbaar dat mensen die een negatief oordeel gekregen hebben, nog verwoede pogingen doen om toch aan de andere kant te komen maar worden teruggetrokken door duivelse figuren. Wie weet heeft Lucas van Leyden hiermee wel willen vertellen dat mensen zich tijdens het leven zouden moeten bezinnen omdat dit anders voor hen ook waarheid wordt. Bezint eer ge begint. Mooi beeldend gemaakt, ruim 450 jaar geleden door Lucas van Leyden.
Het had niet veel gescheeld op het Laatste Oordeel was helemaal niet meer te bezichtigen geweest. Toen op 25 augustus 1566 een groep Beeldenstormers op de deuren van de Pieterskerk beukten, kon het in nabijheid vergaderende stadbestuur ter nauwer nood voorkomen dat de kerk, inclusief het daar hangende Laatste Oordeel ten prooi zou vallen aan de stormers. Naar verluidt heeft een van de burgemeesters het schilderij in veiligheid gebracht. Toen een dag later, op 26 augustus 1566 de Pieterskerk alsnog bestormd en gesloopt werd, was het schilderij daar dus al weg. Het was te mooi en te kostbaar om het aan flarden de laten scheuren door een woedende menigte. En daarom hangt Het Laatste Oordeel nu in De Lakenhal, tussen andere grootheden als Rembrandt van Rijn en Jan Steen. Het is samen met het koorhek van de Pieterskerk en het Kapelletje van het Annahofje aan de Middelstegracht een van de weinige dingen die de Beeldenstorm in Leiden heeft overleefd.
