De geschiedenis van Leiden is op Amsterdam na de rijkst gevulde geschiedenis van Holland. Toch is die geschiedenis lang niet altijd bekend. In de column Plaatsen van Herinnering neemt Leidenaar en historicus Joost Bleijie u wekelijks mee naar een plek in Leiden waar een bijzondere gebeurtenis heeft plaatsgevonden of naar een plek waar een beroemde historische Leidenaar gewoond of gewerkt heeft. Deze week duikelen we de 17^e eeuw in en staat Leidens beroemdste zoon Rembrandt van Rijn centraal.

“Hier werd geboren op den 15-den juli 1606 REMBRANDT VAN RIJN”, meer zegt de tegel die ingemetseld zit in een muur van een 20^e -eeuws pand niet. Waar de (wellicht) grootste schilder allertijden in Amsterdam breed wordt uitgemeten, was het tot voor 20 jaar geleden een beetje pover wat Leiden deed met haar beroemdste zoon. Goed, we hadden de gedenksteen in de Weddesteeg en een borstbeeld aan de Witte Singel maar dat was het wel een beetje. Gelukkig heeft Leiden onder aanvoering van een stel trouwe Rembrandtfans een ware Rembrandt-revival gehad. In de Weddesteeg is een kunstwerk komen te staan waar Rembrandt in de drie fases van zijn Leidse leven is uitgebeeld, er is bij Molen de Put een standbeeld gekomen waar de grote meester zelf in de richting van zijn geboorteplek kijkt. De Lakenhal heeft meerdere Rembrandts in bezit, Onno Blom heeft een prachtig boek geschreven over Rembrandts tijd in Leiden getiteld De Jonge Rembrandt en er is een Rembrandtfestival waarbij de tijd dat Rembrandt in Leiden leefde, de eerste decennia van de 17^e eeuw, levendig centraal staat. En dat allemaal voor Leidens grootste zoon; Rembrandt Hermanszoon van Rijn.

Rembrandt van Rijn werd geboren op  15 juli 1606 in de Weddesteeg. Het geboortehuis van Rembrandt is al lang geleden gesloopt. Rembrandt was de jongste in een gezin van negen kinderen. Over zijn broers en zussen is niet heel veel bekend. Wat we wel weten is dat het een welgesteld gezin was. Rembrandt kon immers op jonge leeftijd al naar de Latijnse School. Die school was er onder meer om jonge jongens voor te bereiden op een gang naar de Universiteit en om jongens dus klaar te stomen voor een bestuursfunctie in de stad. Alleen welgesteld jongens konden gaan studeren. Op 20 mei 1620, toen Rembrandt 14 jaar oud was, werd hij onder de naam Rembrandtus Hermanni Leydensis ingeschreven als student aan de universiteit Leiden. Waarschijnlijk volgde hij geen colleges maar stond hij om een hele andere reden ingeschreven. Studenten waren gevrijwaard van het betalen van bier- en wijnaccijnzen. Dat scheelde in dichtbevolkte huis van familie Van Rijn simpelweg een hoop belasting.

Al snel bleek dat Rembrandt een heel ander talent had: tekenen en schilderen. In plaats van studeren ging Rembrandt in 1620 in de leer bij Jacob van Swanenburgh die op de Langebrug 89 zijn atelier had. Daar leerde Rembrandt de kneepjes van het vak. Met een van zijn tijdgenoten was Rembrandt lang goed bevriend: Jan Lievens. Beiden werden onderdeel van een beroemde club Hollandse fijnschilders uit de 17^e eeuw die uit Leiden afkomst was.

===

Literatuur

• De jonge Rembrandt. Een biografie – Onno Blom (2019)
• Rembrandt in Leiden – Portret van een schildersjongen en zijn stad – Ingrid Brons en Annemarie Postma (2005)
• Rembrandt, leven en werk van A-Z – Shelley Rohde
• Het geboortehuis van Rembrandt in Leiden. Van onderzoek tot reconstructie – Pieter-Jan de Vos, Edwin Orsel en Cor de Graaf (2019)